Rusya ve Azerbaycan Arasındaki Kriz Derinleşiyor: Zengezur Koridoru Nedeniyle Gerilim Artıyor

Azerbaycan’a ait yolcu uçağının 25 Aralık 2024’te Rus hava sahasında ateş açılması sonucu düşmesinden sonra başlayan olaylar, Yekaterinburg’da Azerbaycanlıların evlerine yapılan baskınlarda 2 kişinin öldürülmesiyle tırmanışa geçti.

Rusya’nın Yekaterinburg’da Azerbaycanlı vatandaşların yaşadığı evlere düzenlediği baskında 2 Azerbaycanlı öldürüldü, birkaç kişi yaralandı ve 9 kişi de gözaltına alındı. Bu olayın ardından, Rusya’nın Bakü Büyükelçiliği yetkilileri Dışişleri Bakanlığına çağrılarak Azerbaycan’ın tepkisini dile getirdi.

İki ülke arasındaki gerilim, 1 Temmuz’da Bakü’deki Azerbaycan polisinin Sputnik ofisine operasyon düzenlemesi ve bazı personelinin gözaltına alınmasıyla zirveye ulaştı. Gözaltına alınan 2 Sputnik çalışanının aynı zamanda Rus Federal Güvenlik Servisi (FSB) üyesi olduğu iddia edildi.

Bekir Safarov adlı Azerbaycan vatandaşı, Rus yetkililerin yürüttüğü cinayet soruşturması kapsamında hakim karşısına çıkarıldı. Safarov, Ermeni subay Gurgen Margaryan’ı öldürmekle suçlanıyor. Safarov’un kaldığı eve yapılan baskında, Azerbaycanlı kardeşler Ziyadin ve Hüseyin Safarov, Rus güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu öldü.

Rusya’dan Yurt Dışındaki Vatandaşlar İçin Uyarı

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan’da bulunan Rus vatandaşlarına yönelik uyarıda bulundu. Bakanlık, Azerbaycan’daki Rus vatandaşlarının dikkatli olmaları gerektiğini vurgulayarak, seyahat edecek Rus vatandaşlarının ülkedeki durumu göz önünde bulundurmaları gerektiğini belirtti.

Uzmanlar, Rusya ve Azerbaycan arasındaki gerilimin temelinde Zengezur Koridoru’nun yer aldığı görüşünde. Koridorun bölgede ekonomik ve siyasi dengeleri değiştireceğine inanan uzmanlar, iki ülkenin projede ilerleme kaydetmesiyle karşı karşıya geldiğini dile getirdi.

Azerbaycan güvenlik güçlerinin Bakü’deki Sputnik ofisine düzenlediği operasyonda İgor Kartav ve Yevgeni Belousov adlı Rus vatandaşları gözaltına alındı.

Zengezur Koridoru ve Bölgedeki Önemi

2020’de Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanan 2. Karabağ Savaşı, bölgedeki güç dengesini değiştirdi ve yeni ulaşım koridorlarının hayata geçirilmesine olanak sağladı. Anlaşmayla, Ermenistan’ın uzun süredir elinde tuttuğu topraklardan çekilmesi ve böylece yeni ulaşım yollarının açılması planlandı.

Azerbaycan ile Nahçıvan arasındaki yeni ulaşım bağlantısı, anlaşmanın kilit maddelerinden biri oldu. Zira Orta Asya’dan gelen ulaşım koridorları burada kesiliyor ve Azerbaycan’ın Nahçıvan ve Türkiye ile bağlantısı engelleniyordu.

Zengezur, İran, Ermenistan, Azerbaycan, Rusya ve Türkiye gibi birçok ülkeyi ilgilendiren stratejik bir konumda bulunuyor. Çeşitli oyuncuların çıkar çatışmaları coğrafyadaki gerilimi artırırken, Koridorun açılmasıyla ticaret, lojistik ve ilişkilerin geliştirilmesiyle bölgedeki refah artacak.

Bakü-Moskova Gerilimi ve Büyük Mücadele

AZ News’e konuşan siyaset bilimci Engin Özer, Güney Kafkasya’daki gelişmelerin, Avrasya’daki büyük mücadelenin yansıması olduğunu belirtti. Özer’e göre, bu koridorlar üzerinde hakimiyet kurmak, sadece ekonomik değil aynı zamanda siyasi nüfuz anlamına da gelmektedir.

Özer, Rusya ile Azerbaycan arasında silahlı çatışma olasılığının düşük olduğunu söylerken, diplomatik ve siyasi gerilimlerin artarak devam edeceğini öngördü. Azerbaycan’ın 2022’de Rusya ile imzaladığı Müttefik İşbirliği Bildirisi’ni gözden geçirebileceği ihtimaline dikkat çeken Özer, Bakü’nün Türkiye ile askeri iş birliğini artırabileceğini belirtti.

Zengezur Koridoru ve Siyasi Önemi

CNN Türk’e konuşan gazeteci Tural Müseyibov, Zengezur’un açılmasıyla bölgede büyük bir ticaret fırsatının doğacağını ve Koridorun sadece ekonomik değil aynı zamanda stratejik önemi olduğunu vurguladı. Müseyibov, Zengezur Koridoru’nun Ermenistan’ın da ticari fayda sağlayacağını ve Erivan yönetiminin Azerbaycan ile barış içinde yaşamasının gerekli olduğunu belirtti.

Müseyibov, Zengezur’un açılmasıyla Kafkasya’da dengenin sağlanacağını ve bölge ülkeleri arasındaki işbirliğinin artacağını belirterek, Türkiye ve Azerbaycan’ın ortak kaderi olduğunu ifade etti.