ABD DOGE ile yatıp kalkıyor!

Patrick Özdemiroğlu- Twitter da bu güce giden yolu döşemek için bir araçtı. Donald Trump’a Başkanlık yarışı boyunca yarenlik eden Elon Musk’a verilen hediye. Department of Government Efficiency’nin baş harflerinden kısaltılan DOGE (Hükümet Verimliliği Departmanı) aslında adını Musk’ın çok sevdiği kripto para Dogecoin’den alıyor. Bu bize Musk’ın şaka anlayışı hakkında da fikir vermesi açısından kıymetli.

Görevi ve yetkisi ne?

DOGE ilk açıklandığında yetkisinin Başkan’a danışmanlık yapmaktan ve bazı hükümet programlarıyla ilgili bütçe kesintilerini tavsiye etmekten ibaret olacağı düşünülüyordu. Ancak 20 Ocak’ta resmen işbaşı yapan Departman, güçlü aksiyonlar alarak başladı. DOGE, bütçesi 40 milyar dolar olan ve 1960’ta Başkan Kennedy tarafından az gelişmiş bölgelere yardım edebilmek amacıyla kurulan USAID’i kapattı. 60 ülkede 10 bin çalışanı olan yapı Musk’ın ‘Bu artık tamir edilemez’ sözleriyle bir anda son buldu. DOGE bir yandan da birçok devlet kurumuyla ilgili hassas bilgileri talep etmeye, onlara ulaşmaya başladı. Bu da siyasi ve hukuksal tartışma başlattı.

Bunlar yasal mı?

DOGE’nin USAID fonlarını engelleme ve Hazine verilerine erişmesi, Kongre’nin bütçe yetkisini ihlal ettiği gerekçesiyle bir kaos yaratmış durumda. Seçilmemiş bir devlet kurumunun Kongre tarafından ayrılan parayı bloke etme yetkisi yok. Georgetown hukuk profesörü David Super’e göre Musk bu yasa dışılıklarda nicelik kartını oynuyor ve sistemin hepsine karşı tepki verememesini öngörüyor. Öte yandan Hazine, Çalışma ve Eğitim Bakanlığı gibi kurumlara yönelik hassas ve kişisel verilere erişim talepleri ve gizlilik ihlalleri, tartışmaların bir başka boyutunu oluşturuyor.

Şimdi ne olacak?

ABD Başkanı’nın Federal kurum kurma yetkisi bulunmuyor. Bu yetki Kongre’ye ait. Bu bile tek başına bir hukuki karmaşa yaratmaya yetmekte. Ancak davaların hızı, DOGE’un bu kamu çalışanlarının üzerindeki baskısına yetişemeyebiliyor. Bir Federal hakim DOGE’un Hazine Bakanlığı verilerine olan erişimini kısıtladı. Sadece iki DOGE çalışanı verilere ulaşabilecek ancak onlar da değişiklik yapamayacak. DOGE ise bu verilere ulaşmakla kalmayıp USAID ödemelerini durduracak düğmeye basabilmek istiyor. Bu hukuki mücadelelerin en yüksek yargı organı Supreme Court’a kadar gitmesi olası.

Bu kargaşa neden kritik?

Bunun iki kelimelik bir yanıtı var: Güçler ayrılığı. Hazine Bakanlığı’nın ödemelerini iptal etme gücü Musk ve dolayısıyla Trump’a Hükümet harcamalarıyla ilgili kontrolü vermiş olacak. Oysa ki ABD’de bu yetki Kongre’ye ait. Bunun Başkan’a geçtiği bir sistem ülkede anayasal kurumların birbirini denetlediği o dengenin bozulması anlamına geliyor. DOGE da bu hamlenin bir aracı olarak görülüyor.

Halk neden kabul etsin?

İnsanlar federal kurumlardaki verimsizliğin kısa yoldan çözümüne sıcak bakıyor. Musk da megafonunu bunu köpürtmek için kullanıyor. DOGE saati adını verdiği ekranda DOGE sayesinde vatandaşlara vergilerinden ne kadar tasarruf edildiğini gösterdiğini iddia ediyor. Bu PR atakları, DOGE’a desteği artırmayı amaçlarken, tehlikeye giren güçler ayrılığının da görmezden gelinmesi hedefleniyor.

Pratiklik mi, sistem mi?

Kısa vadede sorunların çözümü kritik önemde görülebilir. Ancak bunun neyin pahasına yapıldığını hesap etmediği takdirde ABD varoluşsal bir sorunla baş etmek zorunda kalabilir ki bunu çözmek de kısa vadede mümkün olmayabilir. Görünüşe göre Musk onu Musk yapan her şeyle ABD’ye ikinci bir öngörülemezlik vaadi sunuyor. Süpermen’in olmadığı bir dünyada Lex Luthor ile baş edilir mi? Zaman gösterecek.

Related Posts

ING araştırdı, birikimi nereye koyduklarını buldu!

2011 yılından bu yana “Türkiye Tasarruf Eğilimleri Araştırması”nı yapan ING Türkiye yeni bir araştırmayı tamamladı. Araştırma ile finansal sağlığa katkı sunmayı hedefleyen İNG, NielsenIQ iş birliğiyle yenilediği araştırmanın 2025 yılı birinci çeyrek …

Bakan Bayraktar: Yakında Suriye’ye gaz tedarik edeceğiz

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar, Türkiye’nin doğal gaz şebekesi ile Suriye’deki şebeke arasında bağlantı oluşturulduğunu belirterek, “Yakında Suriye’ye gaz tedarik edeceğiz.” diye konuştu.

İŞKUR açıkladı: İşte Türkiye’de en çok aranan 10 meslek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ocak-haziran döneminde 759 bin 945 kişinin işe yerleşmesine aracılık ettiklerini belirterek, “İş gücü piyasasının dinamiklerine ve tespit ettiğimiz ihtiyaçlara yönelik adımlarımız ile ülkemizin …

Spot piyasada doğal gaz fiyatları! (09 Temmuz 2025)

Enerji Piyasaları İşletme AŞ verilerine göre, dün spot doğal gaz piyasasında işlem hacmi 11 milyon 629 bin 100 lira oldu. Bu tutar, önceki gün 8 milyon 878 bin 568 lira olarak açıklanmıştı. Spot doğal gaz piyasasında dün 1000 metreküp doğal gazın …

AB ülkelerine dev ihracat! Tam 13 bin 461 ton iç fındık

Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün paylaştığı tarımsal faaliyet verileri açıklamasında, fındık üretimi ve ihracatında önemli yere sahip Düzce’nin ocak-haziran aylarındaki dış satımının büyük bölümünü işlenmiş iç fındığın oluşturduğu belirtildi. Önceki …

Borsa günün ilk yarısında yükseldi (9 Temmuz 2025)

Günün ilk yarısında yükseliş eğiliminde hareket eden BIST 100 endeksi, saat 13.00 itibarıyla önceki kapanışa göre 76,51 puan ve yüzde 0,77 artışla 10.074,71 puana yükseldi. Toplam işlem hacmi 40,4 milyar lira oldu. Bankacılık endeksi yüzde 0,5 …