Yükseköğrenim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısı 7 milyonun üzerinde. Üniversite bitirenlerin sayısındaki hızlı artışa karşılık, beyaz yakalı istihdamının buna paralel artmaması, yüksek öğrenimli işsiz sayısını büyüttü. 3 milyonu aşan işsizin ise yüzde 32.7’si üniversite diplomasına sahip. Yükseköğretim diplomalı işsizler 1 milyon 155 bin kişi ile bütün işsizlerin yaklaşık üçte birine karşılık geliyor.
Eğitim uzmanı Alaattin Dinçer’in, yıllara göre üniversite öğrenci ve mezun sayısı ile istihdam olanaklarına ilişkin analizi şöyle:
“2002 yılında dokuz, 2012 yılında ise beş işsizden birini yüksek öğrenimliler oluştururken veriler artık her üç işsizden birinin üniversite diplomalı olduğunu gösteriyor. Üniversite bitirmiş işsizlerin sayısı 2002 yılında 306 bin, 2012 yılında ise 590 bin kişi düzeyinde bulunuyordu. En yüksek işsizlik oranı sosyal hizmetlerle ilgili bölümlerde görülürken en düşük işsizlik yaşayan bölümler güvenlik hizmetleri, matematik ve hukuk oldu.”
Eğitimde de istihdamda da olmayanların en büyük bölümünü 1 milyon 11 bin kişi ile lise altı eğitimliler oluşturuyor” diye konuşan Dinçer, “Ne çalışan ne de okuyan gençlerin 600 binini düz lise, 478 binini mesleki ve teknik lise mezunları oluştururken bu kategoride yükseköğrenim görmüş 469 bin genç de bulunuyor. Çalışmayan ve okumayan gençlerin 123 bininin ise okuryazar olmadığı dikkati çekiyor.”
‘KOŞU PİSTİ GİBİ’
YKS’yi kazanarak bir örgün yükseköğrenim programına yerleşenlerin oranının 2023 yılında yüzde 42.79 olduğunu, adayların yaklaşık yüzde 57’sinin herhangi bir örgün yükseköğrenim programına yerleşemediğini hatırlatan eğitim uzmanı Alaattin Dinçer, “Türkiye’nin eğitim sistemi engelli koşu pistine benziyor. Her aşaması çocuk ve gençlerin akranlarıyla yarışmaya odaklanmış. Üstelik yükseköğrenimi kazanmak ve diploma almak yetmiyor, istihdam olanağı bulabilmek için objektif olmayan başka engelleri de aşmak gerekiyor” dedi.
